AIDS တိုက္ဖ်က္ေရး ဥပေဒသစ္ျပဌာန္းခ်က္မ်ား လိုအပ္ေန

2 December 2014 03:55(+0630) (လြန္ခဲ့ေသာ 15 နာရီ ခန္႔က)

၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ကမၻာ့ ခုခံအား က်ဆင္းမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးေန႔ World AIDS Day ေဆာင္ပုဒ္ကို ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ဆုိရင္ အခ်ိန္ယူ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔နဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲတာေတြ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ လုိအပ္မယ္လုိ႔ နယ္စည္းမထား ဆရာ၀န္မ်ား အသင္းက ေထာက္ျပပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ ျမန္မာျပည္ရဲ့ဥပေဒေတြက ခုခံအားက်ဆင္းမႈ တုိက္ဖ်က္ေရး အတြက္ အကန္႔အသတ္ေတြ ရိွေနတာေၾကာင့္ ဥပေဒတခ်ဳိ႕ ျပဌာန္းဖုိ႔ကိုလည္း သက္ဆုိင္ရာ အဖဲြ႔အစည္းေတြက ျပင္ဆင္ ေဆာင္ရြက္ ေနပါတယ္။ ဗီြအုိေအျမန္မာပိုင္းသတင္းေထာက္ ကိုမုိးေဇာ္က တင္ျပထားပါတယ္။

ယခုႏွစ္ ကမၻာ့ခုခံအားက်ဆင္းမႈတုိက္ဖ်က္ေရးေန႔ World AIDS Day ရဲ႕ေဆာင္ပုဒ္ကေတာ့ ေရာဂါပိုးကူးစက္သူအသစ္ မရိွေရး၊ ခဲြျခား ဆက္ဆံတာ မရိွေရးနဲ႔ AIDS နဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ေသဆံုးသူမရိွေရး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေဆာင္ပုဒ္ဟာ ၂၀၁၁ ကေန ၂၀၁၅ အထိ ၅ ႏွစ္တာကာလအတြက္ခ်မွတ္ထားတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီေဆာင္ပုဒ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ဆုိရင္ အခ်ိန္ယူေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ လုိအပ္အံုးမယ္လုိ႔ MSF ေခၚ နယ္စည္းမျခား ဆရာ၀န္မ်ားအသင္းရဲ႕ လက္ေထာက္က်န္းမာေရးဒါရုိက္တာ ေဒါက္တာဖုန္းသစ္က အခုလုိ ေျပာပါတယ္။

“ႏွိမ္ခ်ခဲြျခားဆက္ဆံတာ မရွိေအာင္ရယ္၊ ေနာက္တခါ ေရာဂါအသစ္ေတြ ထပ္ၿပီးျဖစ္မလာေအာင္ရယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ေရာဂါကာကြယ္ တားဆီးေရးအတြက္က ပညာေပးေပးတာေတြ၊ ေနာက္တခါ ေဆာင္းပါးေတြ၊ စာတမ္းေတြေဝတာေတြ၊ ေၾကာ္ျငာဘုတ္ေထာင္တာေတြ၊ တီဗီြကေနမွ ႐ုပ္သံေတြလႊင့္တာေတြ၊ ဒါမ်ဳိးေတြလုပ္ၾကတယ္။ ေနာက္တခါ ဇီး႐ိုး AIDS….dead ေပါ့။ HIV ေၾကာင့္မေသရဘူးေပါ့- အဲဒီ ဇီး႐ိုးကက်ေတာ့ ကုသမႈအပိုင္းေတြလုပ္ၾကတာေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္ထင္တယ္၊ အဲဒီ ဇီး႐ိုးကိုေရာက္ဖို႔အတြက္ဆိုလို႔ရွိရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အခ်ိန္ယူၿပီးေတာ့မွ စိန္ေခၚမႈေတြအမ်ားႀကီး ရင္ဆိုင္ရအံုးမယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ လံုးဝ ေရာဂါအသစ္ကူးတာ လံုးဝမရွိေတာ့ဘူး၊ HIV ေၾကာင့္ လံုးဝမေသေတာ့ဘူး၊ ခဲြျခားဆက္ဆံခံရျခင္း လံုးဝမရွိေတာ့ဘူးဆိုတဲ့အေျခအေန ေရာက္ဖို႔ေတာ့ အခ်ိန္ေတာ့ အတုိင္းအတာတခုအထိ ယူရအံုးမယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ယူဆပါတယ္ခင္ဗ်။”

ေလာေလာဆယ္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ HIV ကူးစက္ခံရသူေတြ အဓိက ေသာက္သံုးေနရတဲ့ ART ေဆး ေသာက္သံုးေနရသူ ၁ သိန္း၂ ေသာင္း ၅ ေထာင္ရိွၿပီး လူ ၇ ေသာင္းခဲြကသာ ေဆး၀ါးေသာက္သံုးႏိုင္တဲ့အေျခအေနရိွပါတယ္။

က်န္ လူ ၅ ေသာင္းေလာက္ကို ေဆး၀ါးေထာက္ပံေပးဖုိ႔အတြက္ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖုိ႔ လုိအပ္မယ္လုိ႔လည္း MSF အဖဲြ႔က ေထာက္ျပထားပါတယ္။

“ကြာဟခ်က္ ၅ ေသာင္းကို ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ ျပည့္မီေအာင္လုပ္ၾကမလဲဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိးေတြေပါ့ေနာ္- အဲဒါကေတာ့ ၂၈ ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆိုင္ရာ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္တခုကို ---- အဖဲြ႔က ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့အတုိင္းပါပဲ။ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ အရင္ကလည္း သူတို႔ အမ်ားႀကီးစြမ္းေဆာင္တာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ လူသား အရင္းအျမစ္ ဆိုင္ရာ မူဝါဒေတြ၊ ေနာက္တခါ ဓာတ္ခဲြခန္းဆုိင္ရာ မူဝါဒေတြ၊ လုပ္ကိုင္ႏိုင္စြမ္းေတြ၊ ေနာက္တခါ ဝန္ထမ္းတေယာက္ခ်င္းစီရဲ႕ အလုပ္တာဝန္သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ၊ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ဖဲြ႔စည္းပံုေတြကို အလွ်င္အျမန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျပဌာန္းမွသာလွ်င္ လိုအပ္တဲ့ပမာဏကို အျမန္ဆံုးထိေရာက္ေအာင္ --သြားႏုိင္မယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ယံုၾကည္ပါတယ္ခင္ဗ်။”

WHO က HIV/ AIDS ရိွသူေတြကို ART ေဆးေပးရာမွာ ကိုယ္ခံအားသတ္မွတ္ခ်က္CD4 ပမာဏကို ၃၅၀ ကေန လာမယ့္ ႏွစ္ေတြမွာ ၅၀၀ အထိ ေျပာင္းလဲသတ္မွတ္ေတာ့မွာျဖစ္တာေၾကာင့္ ေဆးေသာက္ရမယ့္သူ အေရအတြက္ကလည္း ပိုမိုမ်ားျပားလာဖုိ႔ ရိွေနပါတယ္။

ဒီအတြက္ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ အမ်ိဳးသား ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါတုိက္ဖ်က္ေရးစီမံခ်က္ NAP နဲ႔ MSF တို႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရမယ့္လမ္းစဥ္ဟာ HIV/ AIDS တိုက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲတာနဲ႔ ဆန္းသစ္တီထြင္တာေတြ ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ လုိအပ္မယ္လုိ႔လည္း ေထာက္ျပပါတယ္။

အစိုးရက ျမန္မာျပည္မွာ HIV/AIDS ကူးစက္ျပန္႔ပြားတဲ့ႏႈန္းေရာက်လာေနတယ္လုိ႔ သတင္းထုတ္ျပန္တာေတြရိွေပမဲ့ HIV/AIDS တုိက္ဖ်က္ေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေနသူေတြကေတာ့ လိင္မႈအကာအကြယ္ျဖစ္တဲ့ condom လို၊ ေဆးထိုးအပ္လုိ ပစၥည္းေတြ လက္၀ယ္ေတြ႔ရင္ ဥပေဒနဲ႔ ၿငိစြန္းတာေတြရိွေနတာေၾကာင့္ တခ်ဳိ႕လုပ္ငန္းေတြမွာ အဟန္႔အတားေတြ ရိွေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

ဒီအတြက္ HIV/AIDS တုိက္ဖ်က္ေရးအတြက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ လူမႈအဖဲြ႔အစည္းေတြက ဥပေဒသစ္တခ်ဳိ႕ျပဌာန္းဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနတယ္လုိ႔ Phoenix အဖဲြ႔ရဲ႕ အမႈေဆာင္ဒါ႐ုိက္တာ ဦးသီဟႀကိဳင္က ေျပာပါတယ္။

“တခ်ဳိ႕ေသာကိစၥေတြက ညႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔ပဲ ထုတ္ျပန္ထားေပမယ့္ ေအာက္ေျခမွာ မျဖစ္ေနတာေတြရွိတယ္။ ဥပမာ Condon ကိုင္ထားလို႔ရွိရင္ လူေတြသည္ မဖမ္းရဘူးဆိုတဲ့အမိန္႔ကို ထုတ္ျပန္ထားခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေအာက္ေျခမွာေတာ့ မျဖစ္ေနတာေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေဆးထိုးအပ္ မွ်ေဝသံုးစဲြတာေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ကိစၥမ်ဳိးေတြမွာဆိုရင္လည္း တိတိက်က် ပံ့ပိုးေပးမယ့္ ဥပေဒေတြမရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ အလုပ္ လုပ္ရကိုင္ရတဲ့ေနရာမွာ တအားခက္ခဲတယ္။ ေက်ာင္းပညာေရးကမွအစေပါ့ေနာ္၊ ေနာက္အလုပ္အကိုင္ရရွိေရး ေနရာေတြမွာ HIV ျဖစ္ေနတဲ့ လူေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔အျပင္ လူေတြကိုလည္း HIV မျပန္႔ပြားဖို႔အတြက္ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္လုပ္ငန္းေတြမွာ အခုလက္ရွိ ခက္ေနတာေတြကို ဝုိင္းဝန္းၿပီးေတာ့မွ က်ေနာ္တို႔ ေဆြးေႏြးမယ္၊ ေဆြးေႏြးၿပီး အဲဒီကအခ်က္ေတြကို ယူမယ္၊ ၿပီးလို႔ရွိရင္ လတ္တေလာျဖစ္မွ ေျဖရွင္းတာမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ National Budget မွာမွ HIV သီးသီးသန္႔သန္႔ လုပ္ဖို႔ရယ္၊ ၿပီးေတာ့ HIV လုပ္ေနတဲ့အဖဲြ႔ေတြကို ႏိုင္ငံေတာ္အေနနဲ႔ ဘယ္လိုအစီအမံေတြနဲ႔ပံ့ပိုးရမယ္ဆိုတာ ဥပေဒမွာပါဖို႔ က်ေနာ္တို႔ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။”

ကုလသမဂၢလက္ေအာက္ခံအဖဲြ႔ေတြျဖစ္တဲ့ UNAIDS ၊ WHO နဲ႔ UNICEF တို႔နဲ႔ ပူးေပါင္းထုတ္ျပန္တဲ့ ျမန္မာက်န္းမာေရး၀န္ႀကီး ဌာနရဲ႕ အမ်ိဳးသားခုခံအားက်ဆင္းမႈ ကူးစက္ေရာဂါတုိက္ဖ်က္ေရးစီမံခ်က္ NAP ကထုတ္ျပန္တဲ႔ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ HIV ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈႏႈန္းက်ဆင္းခဲ့ေပမဲ့ လိင္တူခ်င္းဆက္ဆံသူေတြ၊ အမ်ဳိးသမီးလိင္လုပ္သားေတြနဲ႔ မူးယစ္ေဆး၀ါးထိုးသူေတြထဲမွာေတာ့ ကူးစက္မႈႏႈန္း အႏၱရာယ္ျမင့္မားေနဆဲပဲလို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။

  ခုလိုအားေပးတဲ့အတြက္ အထူးေက်းဇဴးတင္ပါေၾကာင္း ေျပာၾကားပါရေစ..ဆည္းဆာ မွ နည္းပညာမ်ားအား မည္သူမဆို လြတ္လပ္စြာ ကူးယူသုံးစြဲနိဳင္ပါတယ္..လိုအပ္တာမ်ားရွိပါက.. C-Box မွာေျပာခဲ့ၾကနိဳင္ပါတယ္... အတတ္နိဳင္ဆုံး ၾကိဳးစား ကူညီ မွ်ေ၀သြားပါမည္... ကြ်န္ေတာ္ ပိုင္ဆိုင္ေသာေနရာေလးအား ဆက္လက္ လည္ပါတ္လိုပါက { ဒီမွာ } သြားလိုက္ပါ