ဗဟုသုတ

စကားၾကီး (10) မ်ိဳးအေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ
ေရကူးညာတင္၊ ေကာက္ပင္ရိတ္လီွး
ေရစီးေဖာင္ဆန္၊ အိုးတန္ဆန္ခပ္
ဆီပြတ္က်ည္ေပြ႕၊ ဆင္ေ၀ွ႔ရန္ေရွာင္
ေတာင္သူယာခုတ္၊ ၾကက္ဆုတ္ခြပ္ပစ္
ေရစစ္ကရား၊ ခက္တင္ေမာင္းနင္း
ဆိုျခင္းစကား ‘ဤဆယ္ပါး’

၁။ ေရကူးညာတင္ ေျပာနည္း
ျမစ္တစ္ဖက္မွ အျခားတစ္ဖက္သို႔ ကူးသည္႔အခါ ျမစ္ညာဖက္မွ စ၍ကူးမွသာ လိုရာသို႔ေရာက္သလို စကားေျပာသည္႔အခါလည္း လိုရာသို႔ေရာက္ေအာင္ အထက္မွ တင္ကူး၍ ေျပာနည္းကိုေခၚသည္။
၂။ ေကာက္ပင္ရိတ္လီွး ေျပာနည္း
စပါးရိတ္သည္႔အခါ တႏုိင္စာေလာက္စပါးကို လက္တဖက္ျဖင္႔ ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏုိင္ကိုင္ၿပီး အျခားလက္တဖက္က တံစဥ္ျဖင္႔ ရိတ္လီွးသကဲ႔သို႔ စကားေျပာရာတြင္လည္း စကားကို သိမ္းက်ံဳးဖမ္းဆုပ္ၿပီးမွ ေျပာနည္းကိုေခၚသည္။
၃။ ေရစီးေဖာင္ဆန္ ေျပာနည္း
အညာဆန္ေဖာင္ႀကီးသည္ လုိသမွ်ကိုတင္ေဆာင္၍ ျဖည္းညင္းသာယာစြာ ဆန္တက္သျဖင္႔ လိုရာခရီးကိုေရာက္သကဲ႔သို႔ စကားအရာတြင္လည္း ဥပမာ ဥပေမယ်တို႔ျဖင္႔ ျဖည္းညင္းသာယာစြာ လိုရာေရာက္ေအာင္ ေျပာျခင္းသည္ ေရစီးေဖာင္ဆန္ေျပာနည္းျဖစ္၏။
၄။ အိုးတန္ဆန္ခပ္ ေျပာနည္း
ထမင္းခ်က္ရာတြင္ သူ႔အိုးႏွင္႔ သူ႔ဆန္တန္ရံု အေနေတာ္ထည္႔ခ်က္မွ ႏူးနပ္စြာ စားသံုးရသကဲ႔သို႔ စကားကို မယုတ္မလြန္ႏွင္႔ လိုရာေရာက္ေအာင္ ေျပာဆိုျခင္းကို အိုးတန္ဆန္ခပ္ ေျပာနည္းဟုေခၚ၏။
၅။ ဆီပြတ္က်ည္ေပြ႕ ေျပာနည္း
ဆီဆံုထဲတြင္ ႏွမ္းသို႔မဟုတ္ ေျမပဲထည္႔၍ က်ည္ေပြ႔ျဖင္႔ အထပ္ထပ္ပြတ္မွ ဆီထြက္သကဲ႔သို႔ ကိုယ္႔စကားေအာင္ျမင္ေအာင္ အထပ္ထပ္ေျပာဆိုျခင္းကို ဆီပြတ္က်ည္ေပြ႔ ေျပာနည္းဟုေခၚသည္။
၆။ ဆင္ေ၀ွ႔ရန္ေရွာင္ ေျပာနည္း
ဆင္ေ၀ွ႔ရန္ အလိုက္ခံရသည္႔အခါ လြတ္ရာမွေရွာင္ေျပးလွ်င္ လြတ္ႏိုင္သကဲ႔သို႔ စကားအရာတြင္လည္း ေဘးအႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစမည္႔ စကားကို ေရွာင္လႊဲ ေျပာဆိုနည္းျဖစ္၏။
၇။ ေတာင္သူယာခုတ္ ေျပာနည္း
ေတာင္သူတို႔သည္ ယာခုတ္သည္႔အခါ ေရွးဦးစြာ ခ်ံဳႏြယ္တို႔ကို ရွင္းလင္းၿပီးမွ သစ္ပင္ႀကီးမ်ားကို ခုတ္လွဲၾကသကဲ႔သို႔ စကားအရာတြင္လည္း စကားငယ္မ်ားကို ဦးစြာေျပာၿပီးမွ စကားႀကီးမ်ားကိုေျပာလွ်က္ အႏိုင္ယူျခင္းကို ေတာင္သူယာခုတ္ ေျပာနည္းဟုေခၚသည္။
၈။ ၾကက္ဆုတ္ခြပ္ပစ္ ေျပာနည္း
ၾကက္ခြပ္မည္ျပဳေသာအခါ ေနာက္ဆုတ္ဟန္ျပဳၿပီးမွ စီး၍ခြပ္သကဲ႔သို႔ စကားအရာတြင္လည္း သူ႔အလိုကိုဦးစြာ လိုက္ေလ်ာၿပီးမွ စီးသာေသာအခါ စီး၍ ေျပာျခင္းကိုေခၚသည္။
၉။ ေရစစ္ကရား ေျပာနည္း
ေရစစ္ေသာ ဓမကရိုဏ္ကို ေရတြင္ႏွစ္၍ ေရျပည္႔လွ်င္ အေပါက္ကိုလက္ျဖင္႔ ပိတ္ယူပါက ေရမထြက္ႏုိုင္သကဲ႔သို႔ တဖက္လူ၏ စကားကို ပိတ္မိေအာင္ေျပာျခင္းသည္ ေရစစ္ကရား ေျပာနည္းျဖစ္သည္။
၁၀။ ခက္တင္ေမာင္းနင္း ေျပာနည္း
တဖက္လူ၏စကားကို ဟုတ္၏လည္းမဆို မဟုတ္၏လည္း မျငင္းပဲ မတင္မက် ေျပာနည္းကိုေခၚသည္။